Salman Rushdie brak door met de magistrale roman Middernachtskinderen (1981, bekroond met Booker-prijs). Historische fictie over de geboorte, deling en onafhankelijkheid van de kolonie Brits-Indië. De schrijver kreeg internationale bekendheid met zijn roman De Duivelsverzen (1988). Een magische vertelling over migratie en ontworteling waarin de bronnen van Islam en Christendom met verbeelding en ironie worden verkend. Ook slaat de auteur bruggen tussen Noord en Zuid.
In februari 1989 vaardigde de Iraanse ayatollah Khomeini een doodsvonnis uit tegen Salman Rushdie. De Duivelsverzen zou blasfemisch zijn. Fanatici verbrandden het boek wereldwijd. Uitgevers en boekhandelaren werden bedreigd. Ook in Nederland. (De Noorse uitgever overleeft een poging tot moord, de Japanse vertaler komt door messteken om het leven.) Rushdie dook onder. De eerste zes maanden moest hij 56 keer verhuizen. Jaarlijks werd de prijs op zijn hoofd verhoogd. Ook nadat de Iraanse president Khatami de zaak in september 1998 voor beëindigd verklaarde.
Zowel in de periode dat de schrijver ondergronds moest gaan, als na zijn verhuizing naar New York waar hij hoopte met minder bewaking het openbare leven weer enigszins op te pakken, bleef Rushdie zich uitspreken voor het Vrije Woord. Ook het vrije woord van zijn tegenstanders. Als voorzitter van de Amerikaanse tak van de schrijversorganisatie PEN kwam hij voortdurend op voor collega’s , journalisten, kunstenaars en wetenschappers in nood. Ongeacht hun wereldbeeld. In de vele romans en essays die later volgden brak hij met hartstocht een lans voor de verbeelding. De recente gevangenisstraf voor de Iraanse filmmaker Jafar Panahi, de arrestatie in Belarus van de zangeres Meriem Gerasimenko of de door het regime in Myanmar opgehangen rapper-activist Phyo Zeyar Thaw (en de lijst is veel langer) – Rushdie was een van de eersten om hun strijd en lot onder de aandacht te brengen. En nu dus trof het lot de schrijver zelf. Na 33 jaar hetze is hij alsnog slachtoffer geworden van de fatwa.
De Akademie van kunsten wenst de schrijver een spoedig herstel. We kijken vol belangstelling uit naar zijn volgende roman.
Beeld: still NOS Journaal